طرح کسب و کار چیست؟

“برنامه کسب و کار به طور کلی ۳ تا ۵ سال آینده را برنامه ریزی می کند و مسیری را که یک شرکت برای رسیدن به اهداف سالانه خود طی می‌کند را نشان می ‌دهد. یک بیزینس پلن (Business Plan) به شما کمک خواهد کرد تا با ارزیابی وضعیت فعلی، به طور واقعی درباره عناصر کلیدی مسیر کسب و کار خود فکر کنید و با استفاده از اطلاعات مفید، فرآیند تصمیم گیری را به طور مستمر تقویت کنید.”

به عبارت دیگر بیزینس پلن سندی مکتوب است که جنبه‌های مختلف کسب و کار، بازاری که در آن فعالیت دارید، استراتژی های بازاریابی ، فروش، برندینگ، مسائل مالی مربوط به کسب و کار و کلیه ی انتظارات را به شکلی دقیق  در یک بازه زمانی مشخص ارائه می ‌دهد.

یک بیزینس پلن از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟

تا الان طرح‌های مختلفی برای بیزینس پلن ارائه شده است که در بعضی بخش‌ها با هم متفاوتند؛ اما بهترین طرح و کامل‌ترین از نظر ما، باید شامل بخش‌های زیر باشد:

• یک جلد مرتبط
• فهرست مطالب
• چکیده
• معرفی اعضای اصلی (هیات مدیره)
  • شرح مشکل
  • شرح راه حل
• اهداف بیزینس
• اهداف کوتاه‌مدت
  • اهداف بلندمدت
• تحقیقات بازار
  • بازار هدف
• معرفی کسب‌وکار شما
  • آنالیز مشتریان
  • آنالیز رقبا
  • محصول
  • قیمت‌گذاری
  • روش توزیع
  • برنامه ترویج و تبلیغات
• منابع انسانی
• معرفی آمیخته بازاریابی
• صورت مالی

ویژگی های یک بیزینس پلن خوب

سپیدار گروپ در پی آن است تا مخاطبین خود را با اصولی آشنا سازد که موجب شکل گیری یک بیزینس پلن خوب شود . موارد زیادی هستند که می تواند یک بیزینس پلن را متمایز و مناسب در جهت پیشبرد اهداف کسب و کار شما کنند در زیر برخی ازین موارد را برای شما آورده ایم: 

کوتاه و مختصر 

بیزینس پلن ها به دو دلیل بهتر است کوتاه و مختصر باشند:  

• عموما طرح هایی که صفحات زیاد و متن های زیادی داشته باشد خسته کننده است و هیچ فردی زمان آن را ندارد تا یک بیزینس پلن 100 صفحه ای را بخواند. بنابراین هدف اصلی شما این است که بیزینس پلنی را که نوشته اید خوانده شود باید کوتاه و مختصر باشد.
• یک بیزینس پلن طولانی به مرور زمان انگیزه شما را برای بازگشت به آن و اصلاح و استفاده مجدد کاهش می دهد و بعد از گذشت مدتی بدون استفاده می شود.

شناسایی مخاطبان

بیزینس پلن خود را به گونه ای تهیه کنید که برای مخاطبین هدف خود قابل درک و فهم باشد. همواره این رابه یاد داشته باشید که در بسیاری از موارد سرمایه گذاران دانش شما را نداشته و در زمینه کاری شما دانشمند نیستند. لذا برای جذب آنها نیاز دارید تا بیزینس پلن خود را ساده و قابل فهم بیان کنید تا با دانش و فهم همه مخاطبین خود هماهنگ باشد. این موضوع به ویزه در صورتی بسیار مهم می شود که کسب و کار شما دارای فرآیندهای پیچیده علمی بوده و موجب سردرگمی می شود. 

شناخت رقبا

برای رسیدن به موفقیت رقبای خود را بشناسید. شناخت رقبا و آشنایی با نقاط ضعف و قدرت آنها موضوعی  بسیارمهم در پیشبرد اهدافتان است .نوشتن بیزینس پلن بدون توجه به بازار رقابتی در حوزه کسب و کارتان نمی تواند آنطور که انتظار دارید در به نتیجه رسیدن درست عمل کند.

برنامه ریزی

برنامه ریزی اصولی و درست همیشه یکی از مهم ترین اصول فعالیت های اقتصادی بوده و هست. بیزینس پلن شما باید منطبق بر برنامه هایی باشد که برای دوره های متناوب کاری خود در نظر دارید. بدون برنامه ریزی طرح کسب و کار شما معنای خاصی ندارد.

درنظر گرفتن همه جوانب 

یکی از مهم ترین اصول در فعالیت های اقتصادی توجه به جزییات مهم و تعیین کننده است. یک بیزینس پلن که در موفقیت شما موثر باشد لازم است در تهیه آن به همه این جزییات مهم توجه شود. در واقع در بسیاری از موارد این چزییات می تواند مسیر کسب و کار را در شرایط بهتری قرار داده و موجب کارکرد بهتر بیزینس پلن شما شود.  

شجاعت

نوشتن یک بیزینس پلن در جای خود یک کار زمان بر و دشوار است و بسیاری از صاحبان مشاغل به آن به عنوان یک مانع نگاه می کنند. اما باید این را بدانید که برای پیشرفت کسب و کار خود نباید بترسید و اگر شناخت کافی به حوزه کاری خود دارید دست به کار شوید.

بسیاری از سرمایه گذاران،  صاحبان استارتاپ ها و کارآفرینان کارشناس نیستند و نظیر شما ممکن است ضعف هایی در حوزه کاری خود داشته باشند. بنابراین اگر مدرک دانشگاهی یا آموزشی خاصی در حوزه کاری خود ندارید در نوشتن بیزینس پلن شجاعانه عمل کنید و به راحتی بیزنس پلن استاندارد و مناسب برای خود بنویسید.  

مراحل تهیه طرح کسب و کار (Business Plan)

خلاصه عملیات (Executive Summary)

اولین بخشی که خواننده با آن برخورد می‌کند، بخش «خلاصه عملیات» است اما این بخش معمولا آخرین قسمتی است که نوشته می شود.

این قسمت به طور خلاصه نشان می‌دهد که جایگاه کسب و کار شما کجاست؟ چرا ایده‌ ی تجاری شما موفق خواهد شد؟و به کجا می‌خواهید برسید؟ بخش خلاصه عملیات برای کسب و کاری که تازه تاسیس شده است، به نسبت شرکت ‌های باسابقه، متفاوت است. ” اگر کسب و کار خود را تازه راه اندازی کرده اید، پس اطلاعات شما به میزان بقیه نیست، بنابراین باید بر تجربه، هدف و سابقه خود از راه اندازی کسب و کار تمرکز کنید. تحلیل بازار خود را کامل انجام دهید. در مورد نیازهای بازار و شکاف‌ های موجود در آن اطلاعات لازم را گردآوری کرده و راه حل های ویژه ‌ی خود را برای رفع این نیازها شناسایی کنید. تا خواننده با مطالعه خلاصه طرح،  متقاعد شود که می‌ توانید به بازار هدف خود دست یابید و با برنامه های بازاریابی و مالی درست جز کسب و کارهای موفق در آینده باشید..”

توصیف شرکت (Company Description)

این قسمت از بیزنس پلن بخش‌ های مختلف تجارت شما را مشخص میکند. محصولات و خدمات شما چگونه می خواهند نیازهای بازار هدف را تأمین کند؟ ماموریت شما چیست؟  و پاسخ به سوالاتی از این قبیل سبب میشود ماهیت کسب و کار به صورت کامل مشخص شود. در این بخش مواردی از جمله نحوه فعالیت شرکت در حوزه B2B یا B2C و ارزش پیشنهادی (Value Proposition) آن تعیین خواهد شد.

در بخش توصیف شرکت اهداف کسب و کار و چگونگی تأمین نیازهای بازار هدف خود را به صورت کامل معرفی کرده و مزیت های رقابتی که موجب موفقیت شرکت شما می‌شود را، بیان کنید. معمولا اطلاعاتی از این قبیل در برندبوک شرکت هم درج می­شوند. در توصیف شرکت باید جوهره برند (Brand Essence)، ماموریت برند و هسته اصلی برند (یعنی دلیل شکل گیری و هدف غایی که دنبال می کید) معرفی شود.

تحلیل بازار (Market Analysis) در طرح کسب و کار

کسب و کاری که به تازگی راه اندازی شده نیازمند کسب اطلاعات از صنعت و سهم بازار بالقوه و آگاهی نسبت به اندازه بازار است. همچنین تحلیل درونی و بررسی نحوه ی عملکرد شرکت نسبت به رقبا و در مقایسه با وضعیت ایده آلش اطلاعات زیادی را در مورد عملکرد اثربخش شرکت ها مشخص میکند. بنابراین در این قسمت استفاده از آنالیز SWOT ضروری است.

نقات قوت

نقاط قوت واقعی، جز عوامل پیش برنده کسب و کارتان است که می‌تواند شامل افرادی باشد که استخدام می کنید (تحصیلات، تجارب ، سوابق و…) و یا نوع ارتباط شما با مشتریان بالفعل، و…

به صورت کلی نقاط قوت یک کسب و کار مواردی است که شرکت میتواند برای پیشبرد اهداف خود روی آنها حساب کند و این عوامل باعث حرکت رو به جلوی شرکت میشوند.

نقاط ضعف

نقاط ضعف، عواملی نیازمند بهبود و قابل کنترل هستند که مانع دستیابی کسب و کار به مزیت ‌های رقابتی می‌شود. (موقعیت نامناسب شرکت نسبت به رقبا، میزان محدود دستیابی به منابع مالی یا نیروی کار، نبود تجربه کافی و…)

فرصت ها

عوامل خارجی تاثیر گذاربر کسب و کار که منجر به تسهیل رشد کسب وکار میشود، در این دسته قرار می گیرند. فرصت‌ها دست‌ آوردهایی هستند که با استفاده از استراتژی بازاریابی می ‌توانید از آنها جهت بهبود جایگاه خود استفاده کنید. چگونگی استفاده از این فرصتها در طرح کسب و کار مهم است.

تهدیدات

تهدیدها، نیروی‌ های خارجی غیرقابل کنترلی هستند که می توانند روند رشد کسب و کار شما را دچار مشکل نمایند. (تغییر در رفتار مصرف کننده ،نگرش بد جامعه نسبت به صنعت یا کسب و کار، شرایط اقتصادی ضعیف ، قوانین و مقررات دست و پا گیر،  و…).

علاوه بر تحلیل SWOT ، تحقیقات بازار هم می تواند اطلاعات کاربردی و خوبی از بازار و جایگاه کسب و کارتان فراهم کند، فقط یادتان باشد تحقیقات بازار پروسه ای نیست که یکبار آن را انجام دهید و تمام شود، با توجه به پویایی بازار انجام تحقیقات بازار در دوره های زمانی مشخص، سبب می شود بتوانید فرصت ها و تهدیدها را بشناسید و آمادگی لازم در قبال آن را کسب کنید.

در صورتی که قصد دارید کسب و کار خود را راه اندازی نمایید و در نگارش بیزینس پلن خود نیاز به راهنمایی و مشاوره دارید ما در این مسیر همراه شما خواهیم بود.